İSTANBUL (AA) - BİRİZ ÖZBAKIR - Müzikolog Dr. Fatih Akman, dijital platformlar üzerinden müziği cihaza indirmeden akışta dinlemenin 2024 yılında 15 milyon ton karbon salınımına neden olduğunu, bu salımı dengelemek için 237 milyon ağaç dikilmesi gerektiğini söyledi.
Sanayi Devrimi'nden itibaren insan faaliyetleri nedeniyle küresel ısınmaya neden olan karbon seviyesi yaklaşık yüzde 50 artarken dijitalleşmeyle birlikte artan enerji tüketimi ısınmayı hızlandırıyor.
Dijitalleşen müzik endüstrisinin iklim değişikliğine etkileri hakkında araştırmalar yapan müzikolog Fatih Akman, AA muhabirinin sorularını yanıtladı.
Temel olarak kayıtlı ve canlı müzik olmak üzere iki bileşenden oluşan müzik endüstrisinde, yalnızca kayıtlı müzik sektörünün günlük 2 milyar kullanıcısı olduğu bilgisini veren Akman, sektördeki seyirciler, festivaller, dijital dağıtım şirketleri, konser mekanları, imalat sektörü ve ulaşım gibi paydaşların iklim değişikliğine etkileri olduğunu belirtti.
Bu paydaşlar arasındaki en büyük faktör olan dinleyicilerin, bir yandan CD, plak gibi fiziksel ürünleri, diğer taraftan dijital ürünleri kullandığına değinen Akman, müziğin dinlenmesi, indirilmesi ve paylaşılması esnasında ortaya çıkan enerji sarfiyatının oldukça fazla olduğunu, dijital dağıtım şirketlerinin müziğin dijitalleşmesiyle birlikte üretim ve dağıtım aşamasında karbon salımını azalttığını ancak tüketim aşamasında çok daha fazla tüketime sebep olduğunu aktardı.
- Dijital müzik akışının çevreye etkileri nasıl oluşuyor?
Bir plak üretiminin yaklaşık 2,2 kilogram, bir CD üretmenin 172 gram, dijital ortamda 1 saat müzik dinlemenin ise 55 gram karbon salımına neden olduğunu bildiren Akman, bu platformlar üzerinden dinlenen müziğin dinleyicilere ulaşma prensibini şöyle özetledi:
"Dijital platformlarda dinlenen müzik veri sağlayıcılarında sabit disklerde saklanıyor. Bir kişi müziği dinlemek istediğinde play tuşuna bastığında veri bu sabit diskten çıkıyor, bir dağıtıcıya doğru yönleniyor. Oradan, dağıtıcıdan Wi-Fi kanalları aracılığıyla veya başka kablolu kanallar aracılığıyla bilgisayarımıza, cep telefonumuza veya tabletimize iniyor. Bu sürece akış denebilir. Şimdi bir şarkıyı dinlerken indirme yöntemini kullandığımızda sistemi sadece bir kez çalıştırıyoruz ancak akış yönteminde verileri kendi cihazlarımızda tutmadığımız, sürekli veri kaynağına ulaşmamız gerektiği için her dinlediğimizde bu sistemi baştan başlıyoruz. Dolayısıyla bu sistemin çalışmasındaki enerji maliyetlerini her seferinde yeniden aktive etmiş oluyoruz ki asıl tehlike zaten burada ortaya çıkıyor."
Bir şarkının akış aracılığıyla 27 kez dinlenilmesi sonucu 1 kilogram karbondioksit salımı meydana geldiğini belirten Akman, şarkının akış aracılığıyla değil de indirilerek dinlenildiğinde enerji tüketiminin sadece bir kez yapıldığını, dolayısıyla enerji tasarrufu konusunda ciddi bir fayda sağlandığını dile getirdi.
2004'ten itibaren müziğin indirme yöntemiyle dinlenilebildiğini hatırlatan Akman, "İlk kez 2005 yılında akış yönteminin yani 'streaming' yönteminin devreye girdiğini görüyoruz. İşte bu noktada streaming hızlı bir yükselişe geçiyor daha sonra 2017 yılında ilk kez tüm tüketim biçimlerinden fazla streaming ile tüketim yani akış yöntemi ile tüketim yapıldığını görmeye başlıyoruz. Bugün bütün kayıtlı müzik endüstrisindeki payın yüzde 67,3'ü akış aracılığıyla yapılıyor." dedi.
Akman, bu konuda yaptığı araştırmalardan elde ettiği verileri şöyle paylaştı:
"2024 yılında toplam 4,8 trilyon akış gerçekleştirilmiş. 2023 yılında 4,2 trilyon, 2022 yılı verilerinde ise bu sayı 1 trilyondu. 2024'teki sayının, 2023 yılına göre yüzde 14 arttığını görüyoruz. Dolayısıyla her sene hızlı bir şekilde, yüzde 10'un üzerinde bir hızla yükseldiğini görüyoruz. Yaklaşık karbon salınımının ne kadar olduğunu söylemek gerekirse 2024'te gerçekleşen 4,8 trilyon akış, İstanbul'dan Londra'ya yaklaşık 600 bin kez uçuş yapılmasına denk 15 milyon ton karbon salınımına neden olmuş. 15 milyon ton, aynı zamanda yaklaşık 15 milyon aracın bir yıllık emisyonuna bedel ve bu emisyonu sübvanse etmek, dengelemek için 237 milyon ağaç dikilmesi gerekiyor."
Müziğin dijitalleşmesiyle birlikte yükselen enerji sarfiyatını azaltmak için bütün faaliyetlerde yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelme tavsiyesinde bulunan Akman, bu sayede harcanan enerjinin karbon salınımına olan etkisini azaltmanın mümkün olacağını ifade etti.
- Festivallerin etkileri
Sektörde yüksek karbon emisyonuna neden olan bir diğer faktörün müzik festivalleri olduğunu, bu festivallerin yapılacağı alanların genellikle şehir dışında planlanmasının katılımcıları bireysel araç kullanımına yönelttiğini ve bu durumun da karbon salımını artırdığını anlatan Akman, aynı zamanda tüketilen yiyecek ve içecekler nedeniyle ortaya çıkan ambalaj atıklarının ve tek kullanımlık plastik malzemelerin de çevre kirliliği oluşturduğundan bahsetti.
Bir festivalde bir kişinin ortalama 25 kilogram karbon emisyonuna neden olduğunu bildiren Akman, dünyada en fazla müzik festivalleri ve organizasyonlarının yapıldığı ülkelerin sırasıyla İngiltere, Avusturya ve Amerika Birleşik Devletleri olduğunu kaydetti.
Akman, sözlerini şöyle sürdürdü:
"7 bin ile 12 bin kişinin bulunduğu bir festival alanında 1700 ton karbon salımı ortaya çıkıyor. İngiltere'de yılda yaklaşık 500 müzik festivali yapılıyor ve bu festivaller 400 bin ton karbon salımına sebep oluyor. Bunu aslında biraz daha anlaşılır bir şekilde söylemek gerekirse bu rakam 87 bin otomobilin 1 yıllık atmosfere yaydığı emisyona eşittir. Konser mekanları da müzik endüstrisindeki paydaşlardan biridir. Avusturya'dan bir örnek vermek gerekirse, orada yaklaşık 4 bin konser mekanında, 32 bin canlı müzik performansı ve 41 milyon seyirciyle yıllık ortalama, ortaya çıkan karbon emisyonu 209 bin ton civarında. Yalnızca dünyanın en büyük 10 festivali, yıllık olarak 259 bin ton civarında karbon emisyonuna neden oluyor."
Sanal dünyada gerçekleştirilen konserlerin daha az karbon salımına neden olacağını belirten Akman, Marshmello tarafından bir oyun platformunda verilen konsere 200 milyon kişinin çevrim içi olarak katıldığını ve toplamda 2,3 milyon dakikalık bir akış ortaya çıktığını aktardı.
Akman, "Aslında yüksek gibi görünse de aynı konseri fiziki alanda gerçekleştirmiş olsa yani 120 milyon kişi bir anda olmasa bile farklı farklı zamanlarda bu konseri izlemiş olsa 3 milyon ton civarında bir karbon salınımı gerçekleşecekti. Fakat dijital ortamda yapılmış olan bu etkinlikte sadece 7,5 ton karbon salımı ortaya çıkıyor. Yani teknoloji aracılığıyla canlı müzik sektörünün de karbon salımını minimize etmek mümkün." diyerek sözlerini tamamladı.
